Prawie połowę dziennego spożycia tłuszczu powinny stanowić kwasy tłuszczowe jednonienasycone, których głównym źródłem jest oliwa z oliwek.
Charakterystyczną cechą oliwy jest przede wszystkim bardzo wysoka zawartość jednonienasyconego kwasu oleinowego ( 70-85%) oraz niewielka ilość kwasów tłuszczowych wielonienasyconych. Ze względu na swój skład oliwa z oliwek wykazuje silne działanie ochronne w stosunku do układu krążenia, zapobiegając miażdżycy i chorobie niedokrwiennej serca.
Stwierdzono, że znaczny udział oliwy w diecie prowadzi do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego, niekorzystnego cholesterolu LDL oraz podwyższenia jego korzystnych frakcji HDL. Jednocześnie wysokie spożycie kwasu oleinowego wpływa hamująco na proces niekorzystnych przemian związków tłuszczowych, zapobiegając ich utlenianiu. Oliwa z oliwek nasila także wydzielanie żółci, chroniąc przed rozwojem kamicy żółciowej oraz hamuje wydzielanie soku żołądkowego, zmniejszając ryzyko choroby wrzodowej, a duża zawartość substancji antyoksydacyjnych przeciwdziała tworzeniu wolnych rodników, czym także tłumaczy się jej właściwości antynowotworowe.